VOLUMETABAK ZAL BESTAANSREDEN IN UW RAYON BLIJVEN HEBBEN

Dalende verkoop MYO- en volumetabak

Het is niet overdreven te stellen dat de grensverkopen ook in 2018 in het rood zijn gegaan. De daling van de tabaksverkoop aan onze Franse, Nederlandse en Engelse grenzen heeft diverse oorzaken. En ook de gewone markt had het vorig jaar niet erg gemakkelijk. Hier hebben de voortdurende accijnsstijgingen een grote rol gespeeld. Wat is de stand van zaken van de huidige MYO- en volumetabaksmarkt in ons land?

BESTAANSREDEN VOLUMETABAK

MYO- en volumetabak waren enkele jaren geleden voor prijsrokers de ideale vervanger voor de sigaret. Ondertussen is vooral de e­sigaret een alternatief geworden. Zeker ook omdat de prijs voor tabak in België de laatste jaren fel is gestegen. De rol van MYO- en vooral van volumetabak bestaat er echter nog steeds in om down traders van sigaretten een volwaardige oplossing te bieden die voldoet aan hun prijsgevoeligheid. Aangezien rookwaren in prijs zullen blijven stijgen, o.a. door de jaarlijkse accijnsstijgingen, zal volumetabak steeds zijn bestaansreden hebben binnen de rookwarencategorie in de markt en dus ook in uw rayon. De consument blijft ook kiezen voor alsmaar grotere verpakkingen.

TOTALE DALING MET -9%

Volgens cijfermateriaal van de tabaksfabrikanten zelf daalde de totale Belgische MYO- en volumetabaksmarkt in 2018 met 9% (totale tabaksmarkt inclusief RYO of roltabak: -15,6%). De Franse grensverkopen en de zogenaamde ‘domestic’ markt daalden met respectievelijk 7,8% en 7,7%. Vooral de Engelse grensverkoop is zwaar achteruit gegaan (vooral RYO met -60%), net als de Nederlandse (RYO en MYO/volume samen, respectievelijk ruim -40% en -27%). En deze verklaren dan de algemene daling van 9% voor deze categorie van de totale Belgische markt. Het is niet overdreven te stellen dat de grensverkopen onder zware druk staan. Binnen het MYO- en volumetabaksegment kan er nog een onderscheid worden gemaakt tussen de daling in de verkoop van MYO- (ca. -15%) en volumetabak (ca. -5,4%). Deze daling zet zich ook verder in 2019. Eind februari zat de totale tabaksmarkt, inclusief RYO en RYO Virginia, aan -20%.

OORZAKEN NEERWAARTSE TREND

Brexit en accijnzen

Er zijn vele oorzaken voor deze negatieve cijfers: de Brexit, maar ook de overheid die te snel de prijzen van tabak ten overstaan van sigaretten verhoogt waardoor het prijsverschil tussen beiden terug kleiner wordt. Met als gevolg dat de grensverkoop bijzonder zwaar onder druk staat, de marges onder druk staan en er een switch is ontstaan van tabak naar de e- of zelfs terug de klassieke sigaret.

Minder grensverkoop

Het aantal Engelsen en Fransen dat zich in onze grenswinkels komt bevoorraden, daalt jaar in jaar uit. Dat komt onder meer door de drastische prijsstijgingen, zeker in vergelijking met onze buurlanden. Die ‘tabakstoeristen’ rijden nu door naar het Groothertogdom Luxemburg. Anderzijds zijn er de aanslagen geweest en de daaropvolgende strengere grenscontroles. Die controles mogen vandaag wel minder streng en frequent zijn, de markt heeft zich enkele jaren later niet hersteld en is onherroepelijk verschoven. Daarnaast is er nog de aangekondigde Brexit en de devaluatie van de pond ten opzichte van de euro. Engelse toeristen kunnen in Adinkerke plots voor hetzelfde geld minder aankopen doen. Gevolg: de RYO Virginia-tabaksmarkt is daar de laatste twee jaar telkens met meer dan 30% gedaald, en dat zijn toch serieuze klappen. Hetzelfde scenario maar minder spectaculair hebben we gezien aan de Franse grens. Die daling heeft uiteraard ook negatieve gevolgen voor de Belgische schatkist. Toch heeft die grensverkoop nog steeds een belangrijk aandeel in de totale verkoop. Het prijsverschil met bijvoorbeeld Frankrijk daalt wel, maar is er nog steeds.

GEEN GELIJKE BEHANDELING

Sommige fabrikanten zoals Stubbe Tobacco Trading vinden het echter totaal onlogisch dat zware accijnzen geheven worden op sigaretten en tabak terwijl geen accijnzen geheven worden op e-sigaretten. En zij vragen dringend om duidelijkheid. De e-sigaret wil duidelijk een alternatieve goedkope sigaret zijn en knabbelt aan de markt van Value For Money-sigaretten en MYO-/volumetabak. Het zou dan ook logisch zijn dat de e-sigaret in die categorie van de sigaret terechtkomt. Elektronische sigaretten zijn wel onderhevig aan dezelfde wetgeving als de andere tabaksproducten, maar mogen toch nog diverse smaakjes lanceren. Stubbe Tobacco Trading vraagt dat de overheid een duidelijk standpunt inneemt.

Andere spelers zien het weer anders. Fabrikanten zoals Japan Tobacco International, Imperial Tobacco en British American Tobacco lanceerden al gesloten POD-systemen (JTI met Logic Compact, ITB met Myblu, BAT met Vype ePen3) of zijn dat nog van plan, of zijn actief in het segment van de Heat Not Burn-markt (PMI met IQOS, maar nog niet in België). Zij zien de e-sigaret niet als een prijsalternatief voor de roker van ‘combustible’ sigaretten. Zij zien dit wel als een minder schadelijk alternatief dat dezelfde bevrediging kan geven met een ruim assortiment aan smaken.

Volumetabak zal blijven bijdragen tot frequent winkelbezoek. Fabrikanten stellen vast dat vooral de goedkoopste (out of pocket), en dus vooral de kleinste formaten (30g tins) aantrekken.

EVOLUTIE

MYO- en volumetabak blijven een trafiek-generator en zullen blijven bijdragen tot frequent winkelbezoek. Fabrikanten stellen vast dat vooral de goedkoopste (out of pocket), en dus vooral de kleinste formaten (30g tins) aantrekken.

Anderen focussen vooral op MYO, en willen hierbij een onderscheid maken met de geëxpandeerde volumetabak. Bij CTS Tobacco bijvoorbeeld werd er resoluut gekozen voor niet-geëxpandeerde tabak in hun Vasconha MYO-segment.

Binnen deze categorie valt echter op dat volumetabak nog steeds aan populariteit wint, ze is goed voor bijna 70% van het totale segment. De meeste fabrikanten focussen dan ook op dit deelsegment: deze producten zijn goed voor bijna 3/4 van hun MYO-aanbod.

WETGEVING

Hulp door fabrikanten

Plain Packaging komt er zeker aan in België, zowel voor sigaretten als voor tabak, net als Track & Trace. Maar voor zover duidelijk is geworden uit andere markten heeft Plain Packaging geen (directe) impact gehad op de volumes.

Meer nog, zelfs in een Plain Pack-markt blijven fabrikanten nog steeds nieuwe lanceringen en innovaties brengen. Feit is wel dat het volledige aanbod voor de consument minder duidelijk zal worden. De winkelier zal nog meer dan vroeger zijn klant correct moeten informeren. De nieuwe wetgeving zal ook het orderproces en de handling bij de retailer grondig verstoren. De fabrikanten zullen echter waar mogelijk training en hulp bieden. Bovendien zal er nog meer dan ooit gewerkt worden op ofwel de prijs ofwel de kwaliteit. Enkel deze twee criteria zullen een bepaald merk nog distantiëren van de rest.
De regering negeert echter enkele alarmerende gevolgen.

Namaakindustrie

Neutrale pakjes zijn koren op de molen van de smokkel- en namaakindustrie. Plain Packaging-pakjes zijn makkelijker te kopiëren, maar de overheid vindt dit een drogreden van de industrie. Smokkel- en namaaksigaretten en -tabak voeden echter criminele en zelfs terroristische groeperingen. Getuige hiervan zijn de clandestiene fabriekjes welke geregeld in ons land worden gesloten. België is dus niet enkel een doorvoerland, maar nu ook een productieland van illegale sigaretten geworden. Daar wordt in Brussel echter niet te lang bij stil­gestaan. Neutrale pakjes zijn een symbooldossier geworden. De overheid vergeet echter ook de derving van haar eigen inkomsten. Want op smokkel en namaak betaal je immers geen BTW en accijnzen.