Tabaksaccessoires: nog groeikansen binnen recreatioNeel kanaal

maatschappelijke aanvaarding CBD speelt hierbij een rol

In het marktsegment van de tabaksaccessoires zijn er twee grote spelers: Rizla en Mascotte. Andere, veel kleinere merken zijn Smoking, TOP en OCB. Rizla heeft een marktoverwicht in de korte vloeitjes, Mascotte is heel actief in lange vloeitjes, combipacks en filters (recreationeel segment). Wat hulzen betreft zijn er wel meerdere fabrikanten actief, maar door de plain packaging-wetgeving is dit fors verminderd. Club van Imperial Brands is ook hier het grootste merk. Wat filtertips betreft, spant Mascotte de kroon, gevolgd door Smoking en Rizla.
Hoe deed deze markt het in 2022? En wat komt er in de nabije toekomst op ons af? Een update...

ALGEMENe markt DAALT, maar lang scoort

De traditionele producten zoals hulzen (-2% in 2022 t.o.v. 2021) en vloeitjes (-7%) hebben het alsmaar moeilijker, omdat deze de evolutie van de MYO- (-9%) en RYO-markt (-5%) volgen (zie ook onze maarteditie). Beide tabakssegmenten zijn goed voor een marktaandeel van circa 28% binnen de totale tabaksmarkt in ons land.

De FCT-markt (Fine Cut Tobacco) kende in 2022 een daling van 25,2% t.o.v. 2021, het jaar daarvoor was er reeds een daling van 2,6% t.o.v. 2020 (cijfers o.b.v. dienst Douane & Accijnzen, FOD Financiën). De jaren daarvoor waren eveneens telkens negatief.

Volgens de overkoepelende sectorfederatie Cimabel, die de volumes bijhoudt die door de fabrikanten naar de groothandel gestuurd worden, werd eind 2022 met 3.558 ton tabak afgetikt op een verlies van 12,8% t.o.v. eind 2021 (-10% het jaar daarvoor).

Kingsize papier, rolls, tips en active filters zijn daarentegen wel groeikanalen. Vooral het kingsize-segment is groeiend en daar liggen dus opportuniteiten. Het CBD-kanaal helpt hier zeker een handje. Meer en meer consumenten vinden de weg naar cannabisgerelateerde producten, zoals CBD. En die evolutie is wereldwijd merkbaar, de acceptatie van cannabis neemt toe.

Het traditionele kanaal (‘conventional, regular papers’) heeft het moeilijker in een dalende tabaksmarkt, maar ook hier zijn er nog steeds opportuniteiten.

RecreationEEl kanaal biedt NOG kansen

We zien dus een geleidelijke toename van het lange vloeipapier als gevolg van het toegenomen ‘recreationeel roken’, en die trend had zich in 2021 al ingezet. Dat wordt onder meer bevestigd door Mascotte: "Onze Combipacks en Slim Size papers blijven het zeer goed doen, net als de Combi Rolls. Ook de vraag naar Active Filters stijgt enorm." Die recreationele categorie stijgt dus, en dat biedt perspectieven voor u als winkelier. 

Nichemarkt

Roltabak wordt sowieso meer en meer een niche in ons land. Belangrijke RYO-merken groeien in marktaandeel, maar aangezien de algemene RYO-categorie verliest, gaan ook zij er in volume op achteruit. Dit heeft vermoedelijk ook te maken met het feit dat nogal wat Britse merken zoals Cutter’s Choice, Golden Virginia, Gold Leaf en Turner te lijden hebben onder de Brexit waardoor strengere controles aan de grenzen zorgen voor minder reizigers.

De verkoop van MYO-tabak anderzijds is sterk afhankelijk geworden van de binnen- en buitenlandse accijnspolitiek van onze regering én van die van onze buurlanden.

Accijnsverhogingen

De verwachting is dat de totale RYO-markt verder zal dalen als gevolg van de accijnsverhogingen (en in tweede instantie door een switch naar e-sigaretten), en dit zowel in de ‘domestic’ als in de ‘travel retail’ markt (grensverkoop). En de markt voor vloeipapier zal dezelfde trend volgen. Met uitzondering dan van het recreationele kanaal, met lange vloeitjes, tips en filters ... 

We zien ook een verschuiving van de verkoop van MYO-hulstabak naar het Groothertogdom Luxemburg en de verkoop van hulzen zal hierdoor ook in België afnemen. Sowieso wordt er minder tabak gekocht, dus vanzelfsprekend ook minder rookaccessoires.

Andere groeimogelijkheden

Ook de trend naar 'natural' producten zet zich voort en dat verklaart meteen ook het succes van 'unbleached' producten (nu 'brown' genoemd, de term 'unbleached' mag van de overheid niet meer gebruikt worden, n.v.d.r.). Hetzelfde geldt voor papieren filters als vervanger van de acetaatfilters in de traditionele filters en hulzen.

Bij ons is Mascotte hier reeds mee bezig. Het Nederlandse merk breidt dit jaar trouwens haar categorie Active Filters uit met de Conical Active Slim Filters. Dankzij de conische vorm is een perfecte fit voor de liefhebber van King Size vloei gegarandeerd. Opnieuw een extra product binnen het recreationele segment.

Topmerken

Het merk Rizla, ontstaan in 1796 en sinds 1958 geproduceerd in België (Wilrijk), en tegenwoordig verkrijgbaar in meer dan 100 landen, is nog steeds de trotse marktleider binnen het korte vloeitjessegment met een marktaandeel van circa 90%, gevolgd door Mascotte dat op haar beurt veel meer producten in het lange segment aanbiedt. Als we kort en lang samen bekijken, heeft het wereldbekende Rizla een marktaandeel van circa 60%.

Het volume van papier, hulzen en tips nam in 2022 af in lijn met de ontwikkeling van huls- en roltabak. Club stijgt binnen het hulzensegment verder door (58% marktaandeel) terwijl Rizla binnen het vloeitjessegment stabiel is gebleven en binnen het filter- en tipssegment zelfs is gegroeid. Maar in deze laatste groep is Mascotte marktleider, met een aandeel van bijna 90% voor filters en 60% voor tips. 

Top-3 vloeisegment (kort en lang):
1. Rizla (60% marktaandeel)
2. Mascotte (20%)
3. Andere (20%) (Smoking, Top, OCB)

Top-3 hulzensegment:
1. Club (58%)
2. Mascotte (22%)
3. Andere (20%) (BAT, HVL, JF Maes)

Verwachtingen voor 2023

SUP-richtlijn

Zowel lokaal als Europees verwachten de marktspelers in 2023 geen al te grote wetswijzigingen voor RYO- en MYO-accessoires. Enkel voor de tabaksfilters wordt dit jaar een beslissing verwacht rond de kosten gelinkt aan de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid in België, opgelegd door de SUP-richtlijn.

Deze richtlijn legt verplichtingen en kosten op aan de fabrikanten van producten die kunststoffen bevatten die slechts eenmalig gebruikt kunnen worden. En verwacht wordt dat de richtlijn wel enige invloed zal hebben op de markt van tabaksaccessoires.

Voor het opruimen van de kunststofhoudende filters uit het milieu zal door de overheid een fee worden geheven. De hoogte van de fee zal per lidstaat verschillen maar kan enorm zijn. Dat is meteen ook de reden waarom Mascotte haar filters en hulzen sinds kort vermarkt in een meer milieuvriendelijke, plasticvrije papieren variant. Ook zullen de filters verpakt worden in zakjes van 100% gerecycleerd plastic.

Vlucht naar illegale tabak

Mee als gevolg van de stijgende accijnzen, zowel op RYO- als op MYO-tabak, zal de vraag naar sigarettenpapier en hulzen geleidelijk verder afnemen. De stijgende kostprijs voor tabaksproducten in België, omwille van de accijnzen, zal leiden tot een vlucht naar tabaksproducten uit andere landen of illegale tabak.

Elke maand wordt er wel ergens in ons land een illegale tabaksfabriek ontdekt. Er worden niet enkel taksen en inkomsten gemist, bij deze valse producten is er ook geen controle op de kwaliteit en de zuiverheid. Vandaag kan je in eender welke grootstad in België zonder problemen illegale sigaretten kopen. De marktspelers verbazen zich erover dat de overheid hier blind voor blijft.

"We lezen in het antitabaksplan van de regering een uiteenlopende reeks aan maatregelen die zowel de plaatsen om te
roken als de visibiliteit en beschikbaarheid van tabaksproducten wil terugdringen. Als sector zijn we eerder sceptisch tegenover de haalbaarheid van deze maatregelen, die niet gestaafd zijn op wetenschappelijk onderzoek", klinkt het bij diverse marktspelers. "Het is dus de vraag of deze reeks maatregelen enig effect zal hebben op het aantal actieve rokers in België."

Tabakstoerisme

Ten slotte wordt in 2023 wel een vlucht van Nederlanders naar België verwacht. De forse(re) accijnsverhogingen in Nederland zullen de aankoop van tabak en tegelijk ook van RYO- en MYO-accessoires over de grens in ons land doen toenemen. Kansen, wel slechts tijdelijk, voor onze winkels aan de grens met Nederland dus.